Pomimo krytyki premierów prowincji na opóźnione federalne składki na wydatki na opiekę zdrowotną, analiza 20 lat danych dotyczących finansowania opieki zdrowotnej pokazuje, że transfery federalne w większości przewyższały budżety prowincji przeznaczone na opiekę zdrowotną.
W 2023 r. transfery federalne na opiekę zdrowotną wyniosły 47,1 mld dol., co stanowi wzrost o 212 proc. w porównaniu z 2005 r., podczas gdy transfery wyniosły 15,1 mld dol. Łączne wydatki wszystkich 10 prowincji wzrosły w tym czasie do 221,9 mld dol. z 86,2 mld dol., co stanowi wzrost o 158 proc.
Dwa lata temu niedobór pracowników służby zdrowia doprowadził do zamknięcia izb przyjęć i ekstremalnych zaległości w usługach w całym kraju, a premierzy prowincji zażądali, aby rząd federalny płacił większą część wydatków na opiekę zdrowotną.
Wydatki federalne na opiekę zdrowotną były znacznie wyższe podczas pandemii COVID-19. Te dodatkowe środki zostały wstrzymane w latach 2022–2023, kiedy to udział federalny w całkowitych wydatkach prowincji wzrósł nieznacznie do 21,2 procent. Jak powiedział minister zdrowia Mark Holland, premierzy nie wzięli tego pod uwagę, gdy domagali się większych pieniędzy federalnych po pandemii.
Nie zostało to również uwzględnione w jego ostatnich negocjacjach z prowincjami w ramach proponowanej przez premiera Justina Trudeau umowy zdrowotnej o wartości 196 miliardów dolarów, która obejmowała podpisanie indywidualnych umów z każdą prowincją.
„Rozumiem stanowisko prowincji, ale upewniliśmy się, że dostarczamy dużą pomoc finansową, aby wesprzeć ich system opieki zdrowotnej” — powiedział minister Holland.
W lutym 2023 r., około 10 dni po tym, jak Trudeau przedstawił najnowszą ofertę finansowania opieki zdrowotnej, premierzy wydali wspólne oświadczenie, w którym niechętnie ją zaakceptowali.
„Chociaż ten pierwszy krok oznacza pozytywny rozwój sytuacji, podejście federalne wyraźnie nie rozwiąże strukturalnych potrzeb w zakresie finansowania opieki zdrowotnej ani długoterminowych wyzwań, z którymi borykają się nasze systemy opieki zdrowotnej w całym kraju” — napisali.
Uzyskanie jasnego obrazu tego, kto płaci rosnące koszty opieki zdrowotnej w Kanadzie, nie jest proste. Żaden rząd nie gromadzi danych dotyczących wydatków na opiekę zdrowotną w skali krajowej, a składki federalne są trudne do ustalenia.
„Ważne jest, aby wiedzieć, ile wnosi każdy rząd, aby wyborcy mogli pociągnąć go do odpowiedzialności. Kanadyjczycy mają pewne oczekiwania co do jakości i ilości opieki zdrowotnej, którą otrzymują, jednak nie mogą pociągnąć do odpowiedzialności żadnego szczebla rządu, ponieważ nie ma jasnego podziału odpowiedzialności” – powiedział Haizhen Mou, profesor w szkole podyplomowej polityki publicznej Uniwersytetu Saskatchewan.
The Canadian Press i Humber College StoryLab przeszukały dziesięciolecia prowincyjnych rachunków publicznych i transferów federalnych, aby ręcznie skompilować dane.
Terytoria nie zostały uwzględnione, ponieważ w niektórych przypadkach nie można było zweryfikować danych dotyczących wydatków na opiekę zdrowotną. Terytoria otrzymują również dodatkowe wsparcie od rządu federalnego w celu sfinansowania niezbędnych podróży i zakwaterowania dla niektórych pacjentów, których nie można leczyć w pobliżu ich domów.
W 2023 r., po upublicznieniu najnowszej oferty finansowania opieki zdrowotnej dla prowincji, Ottawa poinformowała, że transfery punktów podatkowych wyniosły 25 miliardów dolarów. Jednak prowincje nie uwzględniają transferów punktów podatkowych, omawiając udział federalny w wydatkach na opiekę zdrowotną.
Holland mówi, że jest otwarty na znalezienie sposobu na udostępnienie informacji o wydatkach na opiekę zdrowotną jako sposobu na przebicie się przez polityczną retorykę.
Nowe umowy dotyczące opieki zdrowotnej wzywają prowincje do usprawnienia gromadzenia krajowych danych dotyczących zdrowia, ale nie wspominają konkretnie o śledzeniu wydatków federalnych i prowincyjnych.
Jedna rzecz jest jasna: wydatki na opiekę zdrowotną rosną.
W przeliczeniu na mieszkańca, transfery Kanady na opiekę zdrowotną wzrosły sześć razy szybciej niż wzrost populacji, osiągając kwotę 1115 dol. na osobę w 2023 r., w porównaniu z 427 dol. na osobę w 2005 r. Liczby te nie zostały skorygowane o inflację.
W prowincjach wydatki na mieszkańca rosły w bardzo różnym tempie, przy czym budżet na opiekę zdrowotną Nowej Fundlandii wzrósł 19 razy szybciej niż populacja, podczas gdy wydatki w Nowej Szkocji i Albercie wzrosły mniej niż dwa razy szybciej niż populacja.
Beata Gołembiowska, LJI Reporter
